Τα τελευταία χρόνια έχει παρατηρηθεί στα σχολεία των αναπτυγμένων και αναπτυσσόμενων χωρών αύξηση του ποσοστού των παιδιών που αντιμετωπίζουν ένα ευρύ φάσμα προβλημάτων στους τομείς της μάθησης, της ψυχοκοινωνικής ανάπτυξης και της σχολικής προσαρμογής. Προκειμένου να προληφθούν και να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα αυτά, προέκυψε διεθνώς η ανάγκη για μεταρρυθμίσεις στο χώρο του σχολείου, οι οποίες αφορούν κυρίως στη διεύρυνση των παρεχόμενων συμβουλευτικών ψυχολογικών υπηρεσιών και στη στενή συνεργασία των ειδικών της ψυχικής υγείας και των εκπαιδευτικών. Οι διευρυμένες ψυχολογικές υπηρεσίες στο χώρο τον σχολείου περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων το σχεδιασμό και την εφαρμογή προγραμμάτων προαγωγής της ψυχικής υγείας, πρόληψης και έγκαιρης παρέμβασης στο σχολικό περιβάλλον.
Οι μαθητές κατά τη διάρκεια της μαθητικής τους ζωής υπόκεινται σε πολλές σχολικές μεταβάσεις, από το σπίτι στο Νηπιαγωγείο, από το Νηπιαγωγείο στο Δημοτικό, από το Δημοτικό στο Γυμνάσιο, από το Γυμνάσιο στο Λύκειο και από εκεί στο Πανεπιστήμιο. Αυτές οι μεταβάσεις αποτελούν σημαντικό γεγονός στη ζωή τους. Η μετάβαση στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση είναι ένα ζήτημα που απασχολεί τα παιδιά της έκτης τάξης δημοτικού και κυρίως τα παιδιά της πρώτης τάξης γυμνασίου σε πολλές χώρες του κόσμου, όπως φαίνεται από τη σχετική βιβλιογραφία. Για τα παιδιά του δημοτικού η ανησυχία και αναζήτηση αρχίζει γενικά, όταν το διάστημα που τα χωρίζει από τη γυμνασιακή φοίτηση είναι πλέον κοντά.
Στο χώρο της Δημόσιας Διοίκησης η επικοινωνία είναι ένας από τους κρισιμότερους παράγοντες που συντελούν στην εύρυθμη και αποτελεσματική λειτουργία της. Κυρίαρχη θέση στη διοικητική λειτουργία κατέχει η γραπτή επικοινωνία (αλληλογραφία), τόσο στο εσωτερικό της Δημόσιας Διοίκησης, όσο και με το εξωτερικό περιβάλλον (πολίτες, ιδιωτικοί φορείς, κοινωνικοί εταίροι). Η σύγχρονη τεχνολογία έχει επηρεάσει ιδιαίτερα τη γραπτή επικοινωνία, καθώς πλέον είναι δυνατή η ηλεκτρονική σύνταξη των δημοσίων εγγράφων, καθώς και η ταχύτερη διακίνησή τους μέσω τηλεομοιοτυπίας (fax) και ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (mail). Η προσπάθεια σήμερα προτυποποίησης των δημόσιων εγγράφων στοχεύει στην καλύτερη εξυπηρέτηση όλων των παραπάνω και διασφαλίζει την εποικοδομητική συνεργασία, μέσα από την υιοθέτηση αποτελεσματικού κώδικα επικοινωνίας.
Το επιμορφωτικό αυτό πρόγραμμα προέκυψε από την ανάγκη για σωστή επικοινωνία, τυπική και ουσιαστική, ανάμεσα στα σχολεία μας και στις υπόλοιπες δημόσιες υπηρεσίες. Δημιουργήθηκε με πρωτοβουλία του Σχολικού Συμβούλου της 30ης Εκπαιδευτικής Περιφέρειας Δημοτικής Εκπαίδευσης Αττικής, κου Θεόδωρου Παρασκευόπουλου, στα πλαίσια της εκπαιδευτικής-καθοδηγητικής σχέσης με τους εκπ/κούς της περιφέρειας ευθύνης του. Περιλαμβάνει στοιχεία που αφορούν την επικοινωνία των δημόσιων υπηρεσιών. Ποιο συγκεκριμένα περιλαμβάνει τον κανονισμό επικοινωνίας δημόσιων υπηρεσιών, που έχει εκδοθεί από το Υπουργείο Εσωτερικών, ένα παράρτημα με απαντήσεις στα συνηθέστερα ερωτήματα σε θέματα του κώδικα διοικητικής διαδικασίας, στοιχεία σχετικά με τη σφραγίδα της Χάγης, καθώς και την πρόσφατη σχετική με την ηλεκτρονική επικοινωνία εγκύκλιο, η οποία απευθύνθηκε και στα σχολεία.
Τα τελευταία χρόνια έχει παρατηρηθεί στα σχολεία των αναπτυγμένων και αναπτυσσόμενων χωρών αύξηση του ποσοστού των παιδιών που αντιμετωπίζουν ένα ευρύ φάσμα προβλημάτων στους τομείς της μάθησης, της ψυχοκοινωνικής ανάπτυξης και της σχολικής προσαρμογής. Προκειμένου να προληφθούν και να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα αυτά, προέκυψε διεθνώς η ανάγκη για μεταρρυθμίσεις στο χώρο του σχολείου, οι οποίες αφορούν κυρίως στη διεύρυνση των παρεχόμενων συμβουλευτικών ψυχολογικών υπηρεσιών και στη στενή συνεργασία των ειδικών της ψυχικής υγείας και των εκπαιδευτικών. Οι διευρυμένες ψυχολογικές υπηρεσίες στο χώρο τον σχολείου περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων το σχεδιασμό και την εφαρμογή προγραμμάτων προαγωγής της ψυχικής υγείας, πρόληψης και έγκαιρης παρέμβασης στο σχολικό περιβάλλον.
Η ενδοσχολική βία και ο εκφοβισµός που εκδηλώνεται µεταξύ των µαθητών έχει αρχίσει να γίνεται αντικείμενο προσοχής, συζήτησης και µελέτης και στην Ελλάδα. Θεωρείται κοινωνικό πρόβλημα, σύµφωνα µε τα αποτελέσµατα σχετικών ερευνών που διεξάγονται σε σχολεία της χώρας. Οι όροι που χρησιµοποιούνται για να περιγράψουν το φαινόµενο είναι: «ενδοσχολική βία», «εκφοβισµός» και «θυµατοποίηση». Ορίζουν µια κατάσταση κατά την οποία ασκείται εσκεµµένη, απρόκλητη, συστηµατική και επαναλαµβανόµενη βία και επιθετική συµπεριφορά µε σκοπό την επιβολή, την καταδυνάστευση και την πρόκληση σωµατικού και ψυχικού πόνου σε µαθητές από συµµαθητές τους, εντός και εκτός σχολείου. Δυστυχώς, σε πολλές περιπτώσεις τα περιστατικά βίας και εκφοβισµού στα σχολεία δεν αντιµετωπίζονται κατάλληλα. Σε ορισµένες περιπτώσεις µάλιστα τα περιστατικά ενδοσχολικής βίας αποσιωπούνται διότι θεωρείται ότι εκθέτουν και στιγµατίζουν τους θύτες, τα θύµατα και το κύρος του σχολείου. Γενικά, παρατηρείται έλλειµµα ενηµέρωσης, περιορισµένη ευαισθπτοποίηση και σχετική άγνοια για τον τρόπο διαχείρισης του προβλήματος. Οι γονείς ελάχιστα µιλούν για το πρόβληµα µε τα παιδιά τους, οι µαθητές-θύµατα συχνά αντιδρούν µε απόσυρση και αποφεύγουν να ζητήσουν βοήθεια από τους ενήλικες και τέλος οι εκπαιδευτικοί συζητούν ελάχιστα στην τάξη τις συµπεριφορές βίας και εκφοβισµού. Η ενδοσχολική βία και ο εκφοβισµός έχει πολλές και σοβαρές επιπτώσεις τόσο στη σωµατική και ψυχική υγεία όσο και στην ψυχοκοινωνική ανάπτυξη του παιδιού. Σε ορισµένες περιπτώσεις οι συνέπειες είναι ιδιαίτερα επικίνδυνες και είναι δυνατόν να έχουν τραγικά αποτελέσµατα.
Η παρούσα ενότητα έχει ως στόχο να δώσει την ευκαιρία στους συμμετέχοντες να εμβαθύνουν στο σχετικό θέμα και να επεκτείνουν τον προβληματισμό τους πέρα από όσα ειπώθηκαν στην αντίστοιχη επιμορφωτική μας ημερίδα.
Η σύγκρουση είναι ένα φυσικό μέρος της ανθρώπινης ζωής. Υπάρχει σε όλες τις σχέσεις, τις ομάδες, τους πολιτισμούς και σε κάθε επίπεδο κοινωνικής δομής.
Όπως σε κάθε κοινωνικό και επαγγελματικό χώρο, όπου πολλοί άνθρωποι εργάζονται καθημερινά μαζί και χρειάζεται να συναποφασίζουν, έτσι και στις εκπαιδευτικές μονάδες, ως αποτέλεσμα της δυναμικής που αναπτύσσεται, ιδιαίτερα όταν χρειάζεται να ληφθούν αποφάσεις που αφορούν σε όλες τις φάσεις λειτουργίας του εκπαιδευτικού οργανισμού, προκύπτουν αρκετά συχνά συγκρούσεις μεταξύ των μελών του συλλόγου διδασκόντων εξ αιτίας των διαφορετικών προσεγγίσεων στα διάφορα ζητήματα.
Η εμπειρία και η έρευνα δείχνει ότι το φαινόμενο να παρουσιάζονται συγκρούσεις και μάλιστα με μεγάλη ένταση στις εκπαιδευτικές μονάδες, είναι αρκετά συχνό με αποτέλεσμα τη δυσλειτουργία των εκπαιδευτικών μονάδων και τη δυσαρέσκεια όσων υπηρετούν σ’ αυτές.
Είναι δηλαδή κάτι που εμφανίζεται συνεχώς αλλά είναι και αυτή που συχνά προκαλεί την αλλαγή. Συχνά, πολλές από τις απόψεις μας σχετικά με τη σύγκρουση είναι εσφαλμένες εκτιμήσεις και όχι γεγονότα. Σύγκρουση δε σημαίνει απαραίτητα κατάργηση της τάξης, μία αρνητική εμπειρία, μία μάχη μεταξύ ασυμβίβαστων συμφερόντων, μία πάλη μεταξύ απολυτοτήτων ή ένα σημάδι ότι μια σχέση είναι κακή. Μάλλον, μπορούμε να επιλέξουμε να θεωρήσουμε τη σύγκρουση ως μια φυσική και αναπόφευκτη συνέπεια της προόδου και της ποικιλομορφίας και ως ευκαιρία για αμοιβαίες, ωφέλιμες αλλαγές. Ακόμη μπορούμε να δούμε τη σύγκρουση ως μια πρόσκληση κατανόησης του ανταγωνισμού, αλλά όχι απαραιτήτως ασυμβίβαστη με προτιμήσεις και αξίες και μπορούμε να προβλέψουμε την εμφάνιση μιας σύγκρουσης σε κάθε σχέση, η οποία μπορεί να διοχετευθεί είτε προς την ανάπτυξη της είτε προς την διάλυση της.